Kilisenin dış cephesi kesme taşlarla yapılmış ve mahalle arasında olmasına rağmen oldukça güzel bir yapıya sahiptir. Özellikle kilisenin giriş kapısı fotoğraftan da görüldüğü gibi güzel motiflerle bezenmiş ve görücülerine hayranlık kazandırır. Kilisenin iç yapısı yıldızlı tonoz olup yüksek, ince ve yuvarlak kemerli sütunlar üzerinde oturtulmuştur. Bu tür stil Süryani Kilisesi’nin beşinci mimarı şeklidir. Altıncı yüzyıldan itibaren bölgede kullanılmaya başlanan doğu-batı uzunlamasına yapılan üç nefli bölümlü beşik tonozlu ve kalın saçak kemerler üzerinde oturulmuş kozmopolit tipi ismi verilen planından geliştirilmiştir.

Turabdin’deki Süryani Ortodoks kilise mimarisinde beş tip plan esastır. 1- Merkez Planlı veya Kubbeli (ör: Deyrulzafaran, Hah), 2- Parokial (Kıllıtteki Mor Yuhanon ve Arnas’taki Mor Kuryakos), 3- Manastır (Mor Gabriyel ve Salah’taki Mor Yakup), 4- Kozmopolit (Kırklar Kilisesi ve Mor Mihayel Kilisesi), 5- Yıldız Tonozlu (Kıllıtmaradeki Mor Cercis ve Mor Yusuf).

Mor Petrus Kilisesi’nin mezbah kapısı oyma nakışlarla süslüdür. Görülmeye değer bir eserdir. 1921 yılında yapılan iki tane kduşkudşini (ayin bölümü) vardır.

Kilisenin ana kduşkudşinin mimarı yapısı, daha önceden yapılmış diğer kduşkudşinlerden daha farklıdır. Bu mimari tarzın, Süryanilere özgün bir stil olduğu düşünülmektedir. Kutsal sofranın üzeri etrafı açık olan 4 adet küçük sütun yerleştirilmiş olup bu sütunların üzeri de küçük bir kubbe ile örtülüdür. Bunun başka örnekleri Kıllıtmara/Eski Kale Köyü’ndeki Mor Circis Kilisesi’nde ve Mardin’deki Meryem Ana Kilisesi’nde bulunmaktadır. Her iki kilise de aynı stilde ve aşağı yukarı aynı dönemde inşa edildiler. Bölgedeki bunların yapısına benzer diğer kiliseler; Mansuriye beldesindeki Mor Osyo Kilisesi, Mardin’deki Mor Yusuf Kilisesi, Adıyaman’daki Mor Petrus ve Mor Pavlus Kilisesi ve Urfa’daki Mor Petrus ve Mor Pavlus Kilisesidir. Kuzey kduşkudşin, küçük bir yapı olmasına rağmen üzerindeki nakış işlemeleri görülmeye değer motiflerdir

Mardin’deki taş işçiliği sanatı çok yaygın ve 500 yıl öncesine kadar uzandığını yazılı kaynaklardan öğrenmekteyiz. Örneğin:

“M.S. 1474 yılında Basıbrin Köyü’nün büyük kilisesi tahrip olunca köyün iki papazı kiliseyi onu yeniden inşa etmek için Mardin’de ikamet eden Patrik Halef’e  Mardin’den iki usta/mimar göndermesini talep ettiler. Patrik isteklerini yerine getirdi ve onlarla birlikte kızkardeşinin oğlu Mafıryan Baseliyos’u da gönderdi.”[1] Başka bir resmi kaynağa göre; 1842’de Mardin’de Mimarbaşı Maksi Melki, 1858 yılında onun oğlu Sado veledi Maksi Melki mimarbaşıdır diye geçmektedir. 1872’de ise Melki Mimarbaşı İbn-i Maksi Melki Hıdırşah ismine rastlamaktayız.[2] Süryani kaynaklarda yine aynı dönemde Mimar Yakup Hadaye ismini görmekteyiz.

 Bu güzel kilisenin inşasından önce yerinde yine Mor Petrus ve Mor Pavlus adında küçük bir kilise daha vardı. Cemaatın ihtiyacına cevap vermeyince onu yıkmak ve yerine daha büyük bir kilise inşa etmek için karar aldıklarında Mardin Belediyesine müracaatta bulundular. Belediyeden aldıkları olumlu ruhsatın fotoğrafını ‘Osmanlı Devletinde Süryani Kilisesi’ adlı eserimizde 110 nolu belgede yayınladık. Belgeyi Osmanlıca’dan da Türkçe’ye çevirdik ve çevriliş şeklini olduğu gibi aktarıyoruz.

 Mebhus anhu kenisenin müceddeden inşa ve tevsiine isti’mal kılınan emir ali elyevm belediyeye talep edilup aynen belediye ceridesinde kayd edilmesi ve ihkam münderecesi çan kalesi inşa ve çan ta’lik ve isti’mal olunmamak şartıyla evvelce münteğez ma’bedhanenin keniseye tahvilen onsekiz buçuk metro tulunde (uzunluk) ve bir cihetden on ve diğer cihetden ondört buçuk metro arzı (genişliği)  ve beş metro irtifa’ında ve bir kuyu ve beş pencere ile havi olarak tevsi’i ve ta’mirine mumane’et olunamıyacağı ibaresinden görünmüş olup emir ali mucibince mu’amelesinin ifası ve bu suretle mecanen ruhsat tezkeresi i’tası emir tabii ise de mezkür kenisenin inşaatından ğarb tarafında vakı olan caddeye tecavüz vuku’bulacağından nahiyeyle mahallenin ileri gelenleri tarafından mütekaddem istid’a üzerine keyfiyetin keşif memurlarına tevdi’ olunup memuriyet mevma ileyhinin tarafından mezkür istid’a üzerine yazılan rapor münderacatinde mudi’aye tariki ‘amirin vus’et hazır vesi bulunan üç arşun altı parmakdan ibaret görünmesi üzerine mevkı’ıne göre yarım arşun daha kım kılınarak tarik vus’ının üç arşun onsekiz parmak iblağ tensip edildiği anlaşılmış. Ve ebniye kanunında tevsi’ turuk hakkında nizamnamenin hikayesi turukların beş kısım nıksım olup çıkmaz zokakların la akal altı arşundan sekiz arşuna kadar vus’ında bulanacağı  ve işbu zokağının bu kabiliyetin? bulunmuş olunmasi cihetle tarik vus’ının la akal altı arşuna iblağ olunmak suretiyle tevsi’at mezkürenin icrasi lüzümünden ve belediyece bu suretle ruhset verebileceğinden patrik vekili efendiye tebliğ ve tefhim olınmasi ve hilafetinde ta’mirat olmamak üzere dıkkat ve i’tina edilmesi hususunda polis komiserliğine emir ……….. buyurulmasi kararlaştırıldığı ma’ruzdur farzan 20 mart 330 (1914)         

1914 yılında inşa edilen kilisenin yerinde daha önceden küçük bir kilise daha olduğunu Belediye ruhsatındaki tespiti dışında elimizde mevcut kilisenin vaftiz defterinden de tespit edilmektedir. Kilisedeki vaftiz kayıtları 1890 yılından başlamakta olup ve kilisede görev yapan ruhanilerin isimleri de vaftiz defterinden naklen veriyoruz. İsimleri şunlardır: 

1- Papaz Abdulmesih Ras ıl-Ebyaz 1890-1926

2- Hazağli/İdilli Papaz Samuel Malke 1926-1928

3-Mansuratili Papaz Abdullahad 1928-1932

4-Kıllıtmaralı Papaz İlyas 1932-1940

1932 yılının Eylül ayında Kölösiye Mahhalesindeki Mor Petrus ve Mor Pavlus Kilisesine el konuldu ve kaçakçılıkta yakalananlar için ceza evi olarak[3] 1950 yılına kadar kullanıldı. Kilisenin teslim alınmasından sonra uzun bir süre kilise vekilliği yapan ve kiliseyi yürekten imanla hizmet eden merhum Behho Gedde’yı (Kilimci)  vefa borcu olarak rahmetle anıyoruz.

5- Zazli Papaz (Horiepiskopos) Şmuel/Samuel Akdemir 1950-1964

6- Midyatlı Papaz Efrem Circo 1964-1971

7- Rahip Cebrail Allaf 1971-1985

8- Papaz (Horiepiskpos) Gabriyel Akyüz 1985-2007

1/12/1969 yılında kaydedilen Mor Petrus ve Mor Pavlus Kilisesine bağlı cemaatin isim listesine göre 28 aile ve toplam nüfus sayısı 151 kişiden oluşmaktadır. 1971’de 33 aile, 1/3/1975 tarihinde 16 aile 88 kişi, 1983 7 aile 41 kişi bulunurdu. Daha sonraki tarihte bütün kiliselerin cemaatı birleştirildi.

Mor Petrus ve Mor Pavlus Kilisesi halen ibadete açık bir kilise olarak dimdik ayakta kalmakta ve arasıra içinde ayinler yapılmaktadır. Uzun bir süreden beri Mardin’de devam eden bir güzel gelenek vardır. Herhangi bir kilisede Kutsal Ayin düzenlendiği zaman herhangi bir kiliseye bağlı bütün cemaat üyeleri oraya toplanmaktadırlar. Kilisenin müştemalatı olduğu gibi ve kilisenin damı İstanbul’da ikamet eden ve matbaaclık sektöründe isim yapan işadamlarımız Münir Kilimci ve kardeşi Cebrail Kilimci tarafından tadilat ve izolasyon edilmiştir. Tadilat edilen bölümde bir Süryani ailemiz ikamet etmektedir. Kilisenin içi ise de genel bir restorasyona ihtiyaç duymaktadır. Duyarlı hayırsever işadamlarımızı iş başına davet ediyoruz.